Lịch sử Đế Chế: Alexander Đại Đế và quân đoàn Y Macedonian, từ lịch sử oai hùng đến biểu tượng bất diệt trong AoE

Khi nhắc đến Đế chế Macedonian trong tựa game Age of Empires: Rise of Rome (AOE), không ít người chơi sẽ liên tưởng ngay tới hình ảnh những đạo quân Phalanx (Y Đẹp)/Centurion (Y Thần) bất khả chiến bại cùng hệ thống quân đội sở hữu sức mạnh phòng thủ gần như tuyệt đối. Tuy nhiên, ít ai biết rằng những đặc điểm quân sự nổi bật trong game lại bắt nguồn từ chính bối cảnh lịch sử oai hùng của Macedonian từ thời Alexander Đại Đế.

Macedonian Trong Lịch Sử: Đế Chế Của Những Kẻ Bất Tử

Macedonian là một quốc gia nằm ở khu vực Đông Nam châu Âu, thuộc Bán đảo Balkan. Cho đến năm 1991, Cộng hòa Macedonian (nay là Bắc Macedonian) mới chính thức tuyên bố độc lập khỏi Nam Tư cũ. Tuy nhiên, ngay cả khi trở thành một quốc gia độc lập, Macedonian vẫn vướng vào những tranh chấp kéo dài với Hy Lạp liên quan tới tên gọi, lịch sử và chủ quyền, mà đến tận những năm 2019 mới phần nào hạ nhiệt khi quốc gia này chính thức đổi tên thành Cộng hòa Bắc Macedonian. Thế nhưng, nguồn gốc của những tranh chấp này không phải chỉ trong vài thập kỷ gần đây. Ngược dòng lịch sử hơn 2.300 năm trước, mối quan hệ giữa người Macedonian cổ đại và Hy Lạp đã chất chứa đầy mâu thuẫn, xung đột, chiến tranh. Người Hy Lạp từng xem Macedonian là “man di phương Bắc”, trong khi Macedonian lại từng dùng chính sức mạnh quân sự để thống trị Hy Lạp cổ đại.

Đầu thế kỷ IV TCN, Macedonian vốn chỉ là một vương quốc nhỏ bé và lạc hậu so với các thành bang Hy Lạp phồn thịnh như Athens, Sparta, Thebes. Thế nhưng, dưới sự lãnh đạo của Vua Phillip II (trị vì từ 359 TCN – 336 TCN), Macedonian từng bước vươn lên thành cường quốc. Phillip II là một nhà quân sự, chính trị lỗi lạc. Ông cải cách toàn diện quân đội Macedonian, sáng tạo ra đội hình Phalanx giáo dài với những binh sĩ được trang bị Sarissa (giáo dài 4-6m), khiên lớn, áo giáp dày, tạo ra lực lượng bộ binh thiện chiến bậc nhất thời bấy giờ. Không chỉ có tài năng quân sự, Phillip II còn rất khôn khéo về ngoại giao. Ông xây dựng mối quan hệ với Athens, Sparta và Thebes, hình thành nên Liên minh Corinth, từ đó giành quyền kiểm soát gần như toàn bộ bán đảo Hy Lạp. Macedonian từ đó thoát khỏi kiếp vương quốc lạc hậu, vươn lên vị thế bá chủ khu vực.

Vua Phillip II nổi tiếng với sự chính trực, trung thành và luôn giữ lời hứa dù phải trả giá bằng cả tính mạng. Chính tinh thần đó ảnh hưởng sâu sắc tới binh sĩ và người dân Macedonian – những con người trung thành, sẵn sàng hy sinh vì quốc gia, vì vua. Chính yếu tố lịch sử này cũng được Age of Empires: Rise of Rome tái hiện thông qua việc quân đội Macedonian trong game có khả năng kháng phù thủy mạnh nhất (gấp 4 lần so với các nền văn minh khác), gần như “không thể bị mua chuộc”. Sau những thành công về quân sự, Phillip II tiếp tục khẳng định sự vĩ đại khi mời nhà hiền triết Aristotle làm người giáo dục Thái tử Alexander. Aristotle, người đặt nền móng cho tư duy khoa học, duy lý, bác bỏ mê tín dị đoan đã ảnh hưởng sâu sắc đến tư tưởng của triều đình Macedonian. Chính vì vậy, trong xã hội Macedonian, tầng lớp pháp sư, phù thủy gần như không còn chỗ đứng.

Chi tiết lịch sử này được nhà hành game khéo léo đưa vào Age of Empires: Macedonian là nền văn minh không thể xây BP và không có đơn vị Phù Thủy. Điều này vừa làm nổi bật bản sắc của Macedonian, vừa cân bằng gameplay khi họ đã quá mạnh về bộ binh và phòng thủ. Macedonian dưới thời Phillip II không chỉ tăng trưởng dân số nhanh chóng, mà còn trở thành cái gai trong mắt các cường quốc lân cận. Vào năm 336 TCN, khi đang chuẩn bị chiến dịch viễn chinh sang Ba Tư, Vua Phillip II bị ám sát tại Aigai (thủ đô cũ của Macedonian). Nhiều giả thuyết cho rằng vụ ám sát có liên quan đến nội bộ hoàng gia hoặc các thế lực chính trị đối nghịch.

Tưởng chừng biến cố ấy sẽ khiến đế chế Macedonian sụp đổ, nhưng Aristotle – với vai trò cố vấn – đứng ra bảo chứng cho người học trò xuất chúng: Alexander, con trai của Phillip II. Ở tuổi 20, Alexander kế thừa ngai vàng, và từ đây, huyền thoại Alexander Đại Đế chính thức bắt đầu viết những trang sử lẫy lừng.

Sự nghiệp Vĩ Đại và cái kết đầy nuối tiếc của Alexander Đại Đế

Nhắc đến Macedonian trong lịch sử nhân loại, không ai có thể quên được hình ảnh oai hùng của vị vua trẻ tuổi Alexander Đại Đế cùng đội quân bộ binh lừng danh Phalanx. Nếu như vua cha Phillip II là người sáng lập, cải tổ và đưa đội quân Phalanx từ những binh sĩ tầm thường trở thành lực lượng nòng cốt thiện chiến nhất phương Tây, thì Alexander Đại Đế chính là người hoàn thiện và đưa đội quân ấy lên đỉnh cao của nghệ thuật quân sự. Ông không chỉ kế thừa từ cha mình nền tảng quân sự vững mạnh mà còn tiếp tục cải tiến giáp trụ, nâng cấp những tấm khiên lớn, áo giáp dày và đặc biệt là giáo Sarissa có chiều dài từ 3,9m đến 6m, giúp bộ binh Macedonian trở thành nỗi khiếp đảm với bất kỳ kẻ thù nào. Đội hình Phalanx của Macedonian khi bước vào trận chiến mang trong mình hình ảnh bất khả xâm phạm với những hàng giáo tua tủa, sẵn sàng nghiền nát kỵ binh, cung thủ, voi chiến hay bất cứ thứ gì cản đường.

Trong Age of Empires: Rise of Rome, đội quân Phalanx được tái hiện vô cùng chân thực thông qua các đơn vị Hoplite, Phalanx và Centurion. Những binh chủng này sở hữu khả năng chống chịu vượt trội trước các loại quân cung nhờ được trang bị chiêng đồng +2, biến bộ binh Macedonian trở thành nỗi ám ảnh thực sự đối với những nền văn minh thiên về cung thủ. Những cú đâm từ cây giáo Sarissa dài của lính sọc xiên Macedonia mang sát thương cực lớn, đủ sức xuyên thủng bất kỳ phòng tuyến nào nếu không được phòng ngự cẩn thận. Tuy nhiên, giống như trong lịch sử, nền văn minh Macedonian không phải không có điểm yếu. Việc Phalanx  phải mang trên mình bộ giáp nặng cùng tấm khiên lớn khiến tốc độ di chuyển của đội quân này vô cùng chậm chạp. Nhằm tái hiện chính xác đặc điểm đó, Microsoft đã thiết kế để nông dân Macedonian không thể nâng cấp Bánh Xe, khiến tốc độ di chuyển chậm hơn 50% so với các nền văn minh khác. Đây là một quyết định hợp lý để cân bằng gameplay, bởi lẽ sức mạnh quân sự vượt trội của Alexander Đại Đế cùng quân đoàn Phalanx trong lịch sử đã đủ đáng sợ nếu không có sự điều chỉnh này.

Bên cạnh đó, theo như những ghi chép trong lịch sử, Alexander Đại Đế không quá coi trọng việc phát triển pháo binh hay máy bắn đá cho các chiến dịch viễn chinh của mình. Ông chủ yếu sử dụng các loại vũ khí công thành này từ các nước chư hầu dâng nạp hoặc phục vụ nhiệm vụ thủ thành. Điều này được Age of Empires mô phỏng lại thông qua cơ chế đặc biệt: máy bắn đá của Macedonian rẻ hơn 50% so với các nền văn minh khác, giúp họ dễ dàng sản xuất pháo phòng thủ hoặc hỗ trợ công thành trong trường hợp cần thiết. Tuy nhiên, Macedonian lại không thể nâng cấp các loại pháo thần như Heavy Catapult hay Helepolis, phản ánh đúng hạn chế về hỏa lực tầm xa so với các đế chế khác.

Sau khi Phillip II bị ám sát vào năm 336 trước Công nguyên, Alexander Đại Đế chính thức lên ngôi ở tuổi 20 và bắt đầu hành trình chinh phục thế giới. Năm 334 trước Công nguyên, ông dẫn 43.000 bộ binh và 5.500 kỵ binh vượt qua eo biển Hellespont tiến vào Tây Bắc Thổ Nhĩ Kỳ. Trong chiến dịch kéo dài 11 năm, Alexander Đại Đế đã chinh phục toàn bộ Đế chế Ba Tư hùng mạnh, mở rộng lãnh thổ từ Hy Lạp cho tới Ấn Độ, biến Macedonian trở thành đế chế hùng mạnh nhất thế giới thời bấy giờ. Gần như tất cả các nhà sử học đều công nhận rằng nếu không vì cái chết quá sớm, Alexander cùng đội quân Phalanx của mình đủ khả năng thống nhất toàn bộ thế giới cổ đại. Thế nhưng, năm 323 trước Công nguyên, tại Babylon (Iraq ngày nay), Alexander Đại Đế đột ngột qua đời ở tuổi 32 trong những nghi vấn chưa có lời giải đáp về nguyên nhân. Một số giả thuyết cho rằng ông bị đầu độc, trong khi nhiều nguồn tài liệu cho rằng cái chết đến từ sốt rét hoặc các bệnh liên quan đến nhiễm trùng tiêu hóa do thói quen uống rượu quá đà.

Sau khi Alexander qua đời, vì không có người kế vị hợp pháp đủ uy tín, đế chế Macedonian nhanh chóng rơi vào nội chiến khi các tướng lĩnh quay sang tranh giành quyền lực, chia cắt đất đai thay vì tiếp tục mở rộng bờ cõi. Các vùng thuộc địa và các chư hầu lần lượt nổi dậy giành độc lập, đẩy đế chế từng được xem là hùng mạnh nhất thế giới thời bấy giờ vào cảnh tan rã không tránh khỏi. Từ đó, lịch sử ghi nhận một đế chế lẫy lừng dưới tay Alexander chính thức sụp đổ.